Η απορρύθμιση της κοινωνίας και η θρησκεία
του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη*
Ένα μεγάλο δίδαγμα του 20ου αιώνα είναι πως τα ιδεολογικά μορφώματα έρχονται και παρέρχονται, αλλά οι θρησκείες παραμένουν ακλόνητες.
Ο Κάρολος Μαρξ, μιλώντας για την θρησκεία χωρίς καμμιά απαξιωτική πρόθεση, σε αντίθεση με τους περισσότερους «μαρξιστές» στη συνέχεια, έλεγε τα παρακάτω: «Η θρησκευτική καχεξία είναι, κατά ένα μέρος, η έκφραση της πραγματικής καχεξίας και, κατά ένα άλλο, η διαμαρτυρία ενάντια στην πραγματική καχεξία. Η θρησκεία είναι ο στεναγμός του καταπιεζόμενου πλάσματος, η θαλπωρή ενός άκαρδου κόσμου, είναι το πνεύμα ενός κόσμου απ’ όπου το πνεύμα έχει λείψει. Η θρησκεία είναι το όπιο του λαού». (Κριτική της Εγελιανής Φιλοσοφίας του Κράτους και του Δικαίου, εκδ. Παπαζήση, 1978).
Ο εμπνευστής του κομμουνισμού θεωρούσε πρέπον ότι αυτή η «απατηλή ευτυχία» πρέπει να αντικατασταθεί από μια ορθολογικά δομημένη ρεαλιστική ευτυχία, εκφράζοντας έτσι το πνεύμα του διαφωτισμού της εποχής του.
Κι όμως, διαψεύσθηκε με την επανεμφάνιση της θρησκείας στην καρδιά της κοινωνικής και πολιτικής σφαίρας.