Του Χάρη Φλουδόπουλου
Μέχρι τα τέλη του έτους αναμένεται η ΕΕ να έχει θεσπίσει συγκεκριμένους κανόνες για το σχιστολιθικό αέριο το περίφημο shale gas, που έχει φέρει σε θέση ενεργειακής ισχύος τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, που ακολούθησαν τη σύνοδο κορυφής στην οποία συζητήθηκαν θέματα ενέργειας, ο πρόεδρος της Επιτροπής απαντώντας σε ευρωβουλευτές τόνισε ότι το νομοθετικό πλαίσιο αυτό θα επιτρέψει την ασφαλή εξαγωγή σχιστολιθικού αερίου στην Ευρώπη. Σημειώνεται ότι οι τιμές της ενέργειας στην ΕΕ είναι υπερδιπλάσιες από αυτές στις ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα τα ερωτήματα σχετικά με την ενεργειακή εξάρτηση είναι ιδιαίτερα πιεστικά για τα κράτη της ανατολικής Ευρώπης, τα οποία εξαρτώνται από το ρωσικό ενεργειακό γίγαντα Gazprom.
Από τους πρωτεργάτες πάντως για την εισαγωγή του σχιστολιθικού αερίου στην ενεργειακή ατζέντα της Ε.Ε. είναι η ελληνίδα ευρωβουλευτής Νίκη Τζαβέλα, η οποία σημειωτέον περιέλαβε το shale gas στον οδικό χάρτη της επιτροπής ITRΕ του ευρωκοινοβουλίου για την ενεργειακή πολιτική της Ε.Ε. έως το 2050 ενώ είναι κεντρική εισηγήτρια της έκθεσης του ΕΚ για το σχιστόλιθο. Μάλιστα η κ. Τζαβέλα έχει ήδη περάσει μέσα από ψηφίσματα του Ε.Κ. μια σειρά από θετικές δηλώσεις για τη δυνατότητα του shale gas να συμβάλει στο ενεργειακό μέλλον της ΕΕ.
Προ ημερών η ευρωβουλευτής ήταν στο πάνελ των ομιλητών σε συνέδριο με θέμα την εκμετάλλευση των εγχώριων ενεργειακών πηγών της Ευρώπης και του σχιστόλιθου, που διοργάνωσε το German Marshall Fund.
Μιλώντας στο Capital.gr η κ. Τζαβέλα επαναλαμβάνει ότι είναι αισιόδοξη για το μέλλον και ότι εκτιμά πως σύντομα θα καμφθούν κάποιες αντιρρήσεις που είχαν διατυπωθεί από ορισμένες χώρες:
«Η εξέλιξη της τεχνολογίας στην εξόρυξη του σχιστόλιθου έχει βοηθήσει να παραμεριστούν επιφυλάξεις Ευρωπαϊκών χωρών με υπεύθυνη περιβαλλοντική πολιτική, όπως η Αγγλία και η Γερμανία» σημειώνει η ευρωβουλευτής.
Ταυτόχρονα όμως επισημαίνει ότι το shale gas μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας: «Θεωρώ ότι το σχιστολιθικό αέριο θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην επαναβιομηχανοποίηση της Ευρώπης και στην επίτευξη της Ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας».
Σημειώνεται ότι στην τελευταία σύνοδο κορυφής, αρκετές πλευρές επεσήμαναν το γεγονός ότι η ενεργειακή πολιτική της Ε.Ε. επαναπροσδιορίστηκε, με τα κράτη μέλη να θέτουν πλέον ως προτεραιότητα τη μείωση του ενεργειακού κόστους τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τη βιομηχανία. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του κειμένου των συμπερασμάτων της συνόδου όπου τονίζεται ότι «Η ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική πρέπει να διασφαλίσει τον εφοδιασμό καταναλωτών και επιχειρήσεων, σε προσιτές και ανταγωνιστικές τιμές, με ασφαλή τρόπο». Στο ίδιο κείμενο τονίζεται ότι η επίτευξη του στόχου για ασφαλή και φθηνή ενέργεια περνά μέσα από την ανάπτυξη των εγχώριων πηγών ενέργειας χωρίς να αποκλείεται και η εκμετάλλευση του shale gas.
«Ίσως είναι η ρεαλιστικότερη απάντηση στο θέμα της Ευρωπαϊκής Ανάπτυξης απ’ όσες έχουμε ακούσει μέχρι σήμερα» καταλήγει από την πλευρά της η ευρωβουλευτής στο Capital.gr
Το ψήφισμα
Αξίζει να αναφερθεί ότι ήδη στο Ε.Κ. έχει περάσει ψήφισμα (τον περασμένο Νοέμβριο) σχετικά με τις βιομηχανικές ενεργειακές και άλλες πτυχές του σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου.
Στο ψήφισμα αυτό μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής σε σχέση με τις ενεργειακές πτυχές και τους εν δυνάμει πόρους της Ε.Ε.
«Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο
1. Διαπιστώνει ότι έχουν γίνει διάφορες εκτιμήσεις των πόρων σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, μεταξύ άλλων από την Αρχή Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ και από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, και ότι αρκετά κράτη μέλη έχουν αποθέματα
Αναγνωρίζει ότι, αν και οι εκτιμήσεις αυτές είναι, από την ίδια τους τη φύση, μη ακριβείς, παραπέμπουν στην ύπαρξη ενός σημαντικού αυτόχθονος ενεργειακού πόρου, η εξόρυξη του οποίου ενδέχεται όμως να μην είναι στο σύνολό της οικονομικά βιώσιμη.
Διαπιστώνει επίσης ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν αποθέματα πετρελαιούχου σχιστόλιθου και ότι άλλες πηγές μη συμβατικού πετρελαίου δεν έχουν ακόμη διερευνηθεί σε ευρύτερη κλίμακα
2. Πιστεύει ότι οι υπεύθυνοι για τη χάραξη των πολιτικών θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους πιο ακριβή, ενημερωμένα και περιεκτικά επιστημονικά δεδομένα που θα τους επιτρέψουν να προβαίνουν σε τεκμηριωμένες επιλογές
Συμφωνεί, ως εκ τούτου, με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι το δυναμικό της Ευρώπης για βιώσιμη εξόρυξη και χρήση των πόρων σχιστολιθικού φυσικού αερίου και πετρελαιούχου σχιστόλιθου χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των υδάτινων πόρων πρέπει να εκτιμηθεί και να χαρτογραφηθεί προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η ασφάλεια του εφοδιασμού
Επικροτεί τις εκτιμήσεις των κρατών μελών και τα ενθαρρύνει να συνεχίσουν το έργο αυτό, και ζητεί από την Επιτροπή να συμβάλει στην εκτίμηση του δυναμικού του σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην ΕΕ συγκεντρώνοντας τα αποτελέσματα των εκτιμήσεων των κρατών μελών και τα διαθέσιμα αποτελέσματα από τα έργα εξερεύνησης, και αναλύοντας και αξιολογώντας την οικονομική, την ενεργειακή, τη βιομηχανική και άλλες πτυχές της παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου στο εσωτερικό της
Ενεργειακές αγορές
3. Επισημαίνει ότι η τεράστια άνθιση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις ΗΠΑ είχε ήδη σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην αγορά φυσικού αερίου και στις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, προκαλώντας ιδίως την αναδρομολόγηση υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) που προοριζόταν για την αγορά των ΗΠΑ
Παρατηρεί ότι οι τιμές άμεσης παράδοσης στις ΗΠΑ έχουν μειωθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, διευρύνοντας έτσι τη διαφορά τιμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, η οποία δεσμεύεται από μακροχρόνιες συμβάσεις, και έχοντας παράλληλα αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα των οικονομιών και της βιομηχανίας της Ευρώπης
4. Επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την Αρχή Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ, η εγχώρια παραγωγή στις ΗΠΑ προβλέπεται ότι θα καλύπτει το 46% του εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο έως το 2035
5. παρατηρεί ότι οι τιμές φυσικού αερίου στις ΗΠΑ συνεχίζουν να μειώνονται, γεγονός που αυξάνει τις προκλήσεις ως προς την ανταγωνιστικότητα για την ΕΕ
6. Διαπιστώνει ότι, καθώς η αγορά φυσικού αερίου καθίσταται όλο και περισσότερο παγκόσμια και διασυνδεδεμένη, η εκμετάλλευση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου θα αυξήσει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων φυσικού αερίου και θα εξακολουθήσει, ως εκ τούτου, να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις τιμές•
επισημαίνει ότι το σχιστολιθικό φυσικό αέριο θα βοηθήσει να ενισχυθεί η θέση των πελατών έναντι των προμηθευτών φυσικού αερίου και θα οδηγήσει, ως εκ τούτου, σε χαμηλότερες τιμές
7. Επισημαίνει, από την άλλη πλευρά, ότι απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για τη δημιουργία όλων των απαραίτητων υποδομών που αφορούν τη γεώτρηση και την αποθήκευση, τη μεταφορά και την επανεπεξεργασία φυσικού αερίου και υγρού ρωγμάτωσης, οι οποίες πρέπει να καλυφθούν εξ ολοκλήρου από τη βιομηχανία
8. Καλεί την Επιτροπή, δεδομένης της εξέλιξης της αγοράς φυσικού αερίου και της ανάπτυξης του καθορισμού των τιμών στους ενεργειακούς κόμβους στην Ευρώπη, να εξετάσει κατά την επόμενη συνεδρίαση του Ενεργειακού Συμβουλίου ΕΕ-ΗΠΑ τον πιθανό αντίκτυπο της παγκόσμιας εκμετάλλευσης σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην αγορά ΥΦΑ και την άρση τυχόν περιορισμών στο παγκόσμιο εμπόριο ΥΦΑ
9. Τονίζει ότι, σε επίπεδο ΕΕ, η αρχή της επικουρικότητας όσον αφορά τις λύσεις ενεργειακού μείγματος ισχύει για την εξερεύνηση σχιστολιθικού φυσικού αερίου και/ή τις εξορύξεις•
επισημαίνει, ωστόσο, ότι η εξερεύνηση σχιστολιθικού φυσικού αερίου μπορεί να έχει διασυνοριακή διάσταση, ιδιαίτερα όταν η γεώτρηση πραγματοποιείται κοντά στα χερσαία σύνορα με άλλο κράτος μέλος ή όταν επηρεάζει τα υπόγεια ύδατα, την ατμόσφαιρα ή το έδαφος περισσότερων της μιας χωρών•
ζητεί την πλήρη δημοσιοποίηση όλων των τεχνικών και περιβαλλοντικών θεμάτων σχετικά με την εξερεύνηση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου, και ενδεδειγμένη συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη πριν και κατά τη διάρκεια παραχωρήσεων
10. Παρατηρεί ότι η παγκόσμια κατανάλωση φυσικού αερίου αυτήν τη στιγμή σημειώνει άνοδο, και ότι η Ευρώπη παραμένει μία από τις περιφέρειες με τις μεγαλύτερες ανάγκες εισαγωγής φυσικού αερίου•
επισημαίνει ότι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να μειωθεί, ενώ η ζήτηση θα ανέβει, αυξάνοντας τις εισαγωγές στα περίπου 450 bcm έως το 2035•
αναγνωρίζει, ως εκ τούτου, τον κρίσιμο ρόλο της παγκόσμιας παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου για τη διασφάλιση ενεργειακής ασφάλειας και διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών και των προμηθευτών μεσομακροπρόθεσμα
Έχει επίγνωση του ότι η παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου στο εσωτερικό της ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει σε ορισμένα κράτη μέλη την ευκαιρία να διαφοροποιήσουν περαιτέρω τις πηγές εφοδιασμού τους σε φυσικό αέριο, λαμβάνοντας υπόψη την εξάρτηση των κρατών μελών από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τρίτες χώρες•
αναγνωρίζει ότι, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης της παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, υπάρχει πλέον διαθέσιμη μεγαλύτερη προσφορά ΥΦΑ για την Ευρώπη και ότι ο συνδυασμός αυξημένου εγχώριου εφοδιασμού με φυσικό αέριο και μεγαλύτερης διαθεσιμότητας ΥΦΑ παρέχει ελκυστικές επιλογές για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο
11. Τονίζει, ωστόσο, ότι έχει ζωτική σημασία η έγκριση άλλων μέτρων και πολιτικών που στοχεύουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού με μακροπρόθεσμη προοπτική, όπως η σημαντική αύξηση της υιοθέτησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και της εξοικονόμησης ενέργειας, με παράλληλη διασφάλιση επαρκών υποδομών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης, διαφοροποίηση του εφοδιασμού και των οδών διαμετακόμισης και οικοδόμηση αξιόπιστων εταιρικών σχέσεων με τις χώρες εφοδιασμού, διαμετακόμισης και κατανάλωσης, με βάση τη διαφάνεια, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την αποφυγή διακρίσεων σύμφωνα με τις αρχές του Χάρτη Ενέργειας και της τρίτης δέσμης μέτρων της ΕΕ για την ενέργεια
12. Επαναλαμβάνει την έκκλησή του στην Επιτροπή να παρουσιάσει, έως το τέλος του 2013, ανάλυση του μέλλοντος της παγκόσμιας και της ενωσιακής αγοράς φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου του αντικτύπου των ήδη προγραμματισμένων έργων υποδομής φυσικού αερίου (όπως τα έργα στο πλαίσιο του νότιου διαδρόμου), του αντικτύπου των νέων τερματικών εγκαταστάσεων ΥΦΑ, του αντικτύπου του σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην αγορά φυσικού αερίου των ΗΠΑ (ιδίως στις ανάγκες εισαγωγής ΥΦΑ), καθώς και του αντικτύπου από την ενδεχόμενη ανάπτυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην ΕΕ στη μελλοντική ασφάλεια του εφοδιασμού με φυσικό αέριο και στις τιμές
Είναι της άποψης ότι η ανάλυση θα πρέπει να αντικατοπτρίζει, και να έχει ως σημείο αφετηρίας, την υφιστάμενη κατάσταση της ανάπτυξης των υποδομών και τους στόχους 2020 της ΕΕ για το διοξείδιο του άνθρακα•
τονίζει ότι πρέπει να ζητηθεί η γνώμη όλων των ενδιαφερόμενων μερών
13. Τονίζει ότι μια πλήρως λειτουργική, διασυνδεδεμένη και ολοκληρωμένη ενεργειακή αγορά στο εσωτερικό της ΕΕ έχει επίσης ουσιαστική σημασία, μεταξύ άλλων και σε σχέση με την πλήρη αξιοποίηση της ενδεχόμενης παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου στην ΕΕ χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις κοινότητες που γειτνιάζουν με παρόμοιες τοποθεσίες εκμετάλλευσης
Καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επιδιώξουν ενεργά αυτό τον στόχο, διασφαλίζοντας ιδίως μια ομαλή μετάβαση και εφαρμογή των απαιτήσεων της τρίτης δέσμης μέτρων για την εσωτερική αγορά της ΕΕ για την ενέργεια και των προτάσεων που εμπεριέχονται στην δέσμη μέτρων για την ενεργειακή υποδομή, με σκοπό την εναρμόνιση και πλήρη ελευθέρωση των ευρωπαϊκών ενεργειακών αγορών χονδρικής έως το 2014»
