Tι σημαίνει το ντύσιμο για τη σεξουαλικότητά μας;

Ενδυμασία και σεξουαλικότητα
«Ο ανδρικός και γυναικείος ρόλος ως παράσταση»
Από το Φύλλο Συκής στον παράδεισο οι συμβολισμοί στην ενδυμασία έχουν διαμορφώσει τη σεξουαλική ταυτότητα και συμπεριφορά σε όλη την ιστορία του
πολιτισμού. Η σήμανση του ενδύματος μπορεί να περιγράψει ιστορικά την σεξουαλική ταυτότητα μιας κοινωνίας, αφού η εικόνα είναι μια συμπυκνωμένη, εννοιολογικά, ανάλυση της διανοητικής και πολιτιστικής πραγματικότητας που διαπερνά ένα πολιτισμό.

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος -Ανδρολόγος και Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών.

Στις πρωτόγονες κοινωνίες, το ρούχο έχει χρηστικό και μόνο χαρακτήρα, αφού προφυλάσσει από το αφιλόξενο περιβάλλον που ήσαν εκτεθειμένοι οι πρώτοι όρθιοι πρόγονοι μας… Η ενδυμασία ήταν ένα δάνειο από το πλούσιο φυσικό περίγυρο, είτε αυτό ήταν το δέρμα του ζώου, είτε ένα μεγάλο φύλλο δέντρου.

Οι πρωτόγονοι λαοί δεν έχουν την αίσθηση της αιδούς για τα γεννητικά τους όργανα, άρα δε έχουν και καμία διάθεση να τα κρύψουν, η προστασία με τη μορφή πρωτόγονων ασπίδων στην ευαίσθητη γεννητική ζώνη είχε μόνο λειτουργικό χαρακτήρα.

Αντίθετα στην άγρια κοινωνία που είναι μεταγενέστερο βήμα στην εξέλιξη, το σώμα τους ελεύθερο και γυμνό μπορούσε να συμβολίζει με χρωματικές αναπαραστάσεις, τη θέση του μέλους της ομάδας ως κυνηγού, πολεμιστή, ιερέα, γιατρού, μάγου κλπ… Στη περίοδο της άγριας κοινωνίας όπου υπάρχει μια κυκλική αργή τελετουργία για το ρολό των μελών της Φυλής, η σημειολογία του ρούχου και του ζωγραφισμένου σώματος παρακολουθεί την φύση με απόλυτα αρμονικό τρόπο …. Τα ζώα της ζούγκλας δίνουν με απλούς συμβολισμούς την περιγραφή της ικανότητας του κάθε μέλους της φυλής.

Στην ΑΓΡΙΑ κοινωνία, κατά Levi Strauss, ο πολιτισμός και η ενδυμασία επιδεικνύουν μια ήπια, χωρίς συγκρούσεις εξέλιξη, που οι αλλαγές εναρμονίζονται με την σοφή και οικονομική ανάπτυξη της φυσικής πραγματικότητας, σε αντίθεση με την ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΗ κοινωνία που η διανοητική υπερπαραγωγή δημιουργεί εντροπία ενεργείας και συγκρούσεων.

Στον Levi Strauss, η διαφορά δυτικού τρόπου παραγωγής και πρωτόγονου αντίστοιχα, δεν πρέπει να στιγματίζεται με τον ορισμό απολίτιστος, όπως είχε επικρατήσει, αλλά με κριτήριο την κυκλική, ψυχρή και ήπια εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, όπως γίνεται στις άγριες κοινωνίες και την ανοδική και βίαιη παραγωγή, όπως γίνεται στις βιομηχανικές κοινωνίες.

Ο Levi Strauss τονίζει πως και οι δυο μορφές εξέλιξης είναι πολιτισμός απλά με άλλο ρυθμό. Ξαναβάζοντας στη θέση της μια ισότητα και ένα σεβασμό στη διαφορετικότητα των πολιτισμών που ο βιομηχανικός τρόπος παραγωγής δυστυχώς κατέστρεφε στο όνομα της εξέλιξης και του υπέρμετρου και άπληστου τρόπου εκμετάλλευσης των άγριων αλλά ακίνδυνων πολιτισμών από τους πολιτισμένους και βίαιους αποικιοκράτες.

Άρα μια παράμετρος της ενδυμασίας στην πολιτιστική εξέλιξη έχει σχέση με το πόσο φυσικά και ήπια εξελίσσεται η οργάνωση παραγωγής ή το αντίθετο της, ποσό βίαια και άναρχα.
Τα πρώτα ρούχα με ερωτικό συμβολισμό στους θερμούς πολιτισμούς.

Μια πρώτη διαφορά στην ενδυμασία των ψυχρών και θερμών πολιτισμών που έχει σχέση με την ερωτική πρόκληση, περιέχει ήδη την επιθετική προς το φυσικό περιβάλλον στάση των κοινωνιών και τον τρόπο άντλησης πρώτων υλών με τις οποίες θα κατασκευαστούν απλά κάποια χρηστικού τύπου ρούχα για προστασία από το ψυχρό ή θερμό περιβάλλον, ενώ σε θερμούς πολιτισμούς, τα ρούχα δεν έχουν σχέση με τη προστασία αλλά κυρίως με την επίδειξη συμβολισμών εξουσίας και ερωτικού καλέσματος των δυο φύλων.

Αυτό γίνεται κατανοητό σε όλους τους πολιτισμούς μετά την ΑΓΡΙΑ κοινωνία, όπου η πολυπλοκότητα και το βαρύτιμο μιας στολής συνήθως συνοδεύει και την αντίστοιχη θέση στην ιεραρχία, της κοινωνικής ιεραρχίας. Ο πλούτος μιας οικογένειας θα συνοδεύεται πάντα από μια αντιστοίχιση στην ποιότητα και την τιμή της οικογενειακής ενδυμασίας.

Οι συμβολισμοί της σχέσης στολής, τάξης και ιεραρχίας αποτυπώνονται ακόμα πιο ξεκάθαρα στις ενδυματολογικές επιλογές του στρατού και της εκκλησίας.

Η αυστηρότητα των γραμμών, τα χρώματα και το ηθικό βάρος των στολών της εξουσίας εμπνέουν στον υπήκοο, απόσταση ετών φωτός από την λαμπρότητα της δύναμης της έτσι που οι κοινοί θνητοί να έχουν δέος αλλά και υποταγή στα κελεύσματα της. Η συμβολική τάξη μοιάζει τόσο φυσική, που η βία στις σχέσεις υποταγής γίνεται αποδεκτή πλέον, σαν η μόνη φυσική και υγιής τάξη στην κοινωνική ιεραρχία .
Όταν το ρούχο κρύβει τον ερωτισμό

Η αυστηρότητα της ενδυμασίας επιλεγμένη προσεκτικά από τους ιδεολογικά ανώτερους θεσμούς δίνει μηνύματα συνήθως στέρησης των σωματικών ηδονών, τονίζοντας την ανωτερότητα του πνευματικού σε σχέση με το κατώτερο σωματικό.

Οι υπηρέτες των θεσμών, ιερείς και στρατιωτικοί κλεισμένοι μέσα σε πανοπλίες, μεταλλικές ή υφασμάτινες, τονίζουν την απέχθεια που πρέπει να έχει κανείς για το σωματικό ατελές σε σχέση με το ιερό και άπιαστο τέλειο πνεύμα, που αντιπροσωπεύει σε όλες τις θρησκείες την εντολή του ΠΑΤΕΡΑ Θεού και τιμωρού, που εξ’ αποκαλύψεως, κατέχει μόνο την αλήθεια για την φυσική ατέλεια των σωμάτων και που μόνο με το Άγιο Πνεύμα θα μπορούσαν τα ατελή ανθρώπινα όντα να ακουμπήσουν την αποκαλυπτική αλήθεια του ΛΟΓΟΥ.
Το ρούχο και ο Χριστιανισμός. Μια πουριτανιστική προσέγγιση του ενδύματος.

Ο Χριστιανισμός αποτέλεσε για την ενδυμασία μια νέα θεώρηση της ερωτικής και σεξουαλικής πρακτικής, που συνοδεύτηκε από τον πουριτανιστικό τρόπο προσέγγισης της σωματικής ηδονής και της Διονυσιακής λατρείας των τελετών που επικρατούσαν στην αρχαιότητα.

Στην Αρχαία Ελλάδα, αλλά και στους Προελληνιστικούς πολιτισμούς, το γυμνό σώμα δεν αποτελούσε ποτέ ντροπή και ταμπού, αντίθετα λατρεύτηκε σε όλο το μεγαλείο η ομορφιά αυτών των, αγαλμάτινης ομορφιάς, νέων και νεανίδων όπως εντέλει απεικονίστηκαν σε όλα τα αρχαία μνημεία της περιόδου εκείνης…
Το ρούχο και ο ερωτισμός στην αρχαία Ελλάδα.

Τα σώματα που έπλασε ο Φειδίας ως αγάλματα, ήσαν αντίγραφα των νέων της εποχής που συνήθως κυκλοφόρησαν γυμνοί ή με ελάχιστα ρούχα, οι χλαμύδες των Αρχαίων δεν έκρυβαν τα σώματα, αλλά αντίθετα τα τόνιζαν με υπονοούμενο ερωτισμού και πρόκλησης, αφού ο έρωτας στη πράξη των θνητών είχε θεϊκή έγκριση από τις θεότητες που τον προστάτευαν, την Αφροδίτη, τον Έρωτα, τον Απόλλωνα , τον Ερμή, τον Διόνυσο…

Στην αρχαία Φοινίκη, στην Αίγυπτο, στην Κνωσό οι απεικονίσεις γυναικών χωρίς στηθόδεσμο με τους μαστούς προτεταμένους και προκλητικούς δείχνει, πως σε αυτούς τους πολισμούς ο έρωτας δεν είχε καμία απαγόρευση, με την έννοια που τον συνοδεύει στους μεταγενέστερους χριστιανικούς χρόνους, της Δύσης και Ανατολής…

Οι ενδυματολογικές επιλογές όλων των πολιτισμών προχριστιανικά σε Ανατολή και Δύση εξυμνούν τον έρωτα, τη γονιμότητα και τη σεξουαλική πράξη σαν τα απόλυτα αγαθά που τους χάρισε η φύση και οι θεότητες τους απλά νομιμοποιούσαν. Από την Κίνα, στην Ινδία, στην αρχαία Ελλάδα όλες οι λατρευτικές τελετές των ναών και των μνημείων τους αυτά εξυμνούν, χωρίς αιδώ και πουριτανισμούς.

Οι ενδυματολογικές επιλογές, όπως τουλάχιστον τις έχει διαφυλάξει η τέχνη της εποχής τους, τόνιζαν τον ερωτισμό στον δημόσιο χώρο, στους ναούς και στα παλάτια, όπου και σήμερα ακόμα μπορεί κάνεις να διαπιστώσει θαυμάζοντας τα.

Άρα ο ενδυματολογικός κώδικας που περιόρισε την λατρεία του ερωτισμού δεν υπήρχε πάντα και σε όλους τους πολιτισμούς.
Το ρούχο ανέκαθεν προσδιόριζε τον ανδρικό και γυναικείο ρόλο;

Η ενδυμασία ως παράσταση του ανδρικού και γυναίκειου ρόλου, δεν υπάρχει στην μητριστική περίοδο, ούτε όμως στους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους. Ο χιτώνας, ένα απλό ένδυμα που θυμίζει τη σημερινή απλή φούστα, μοιάζει να ντύνει ομοιόμορφα το ανδρικό και γυναίκειο σώμα με κύριο στόχο την ευκολία κινήσεων και την προστασία από τον ήλιο και το κρύο…

Ανάλογες μορφές τέτοιων ενδυμάτων βρίσκουμε στους Ισλαμικούς πολιτισμούς, ακόμα και σήμερα, που παρά την πουριτανική επίσης αισθητική, στόχο έχει να αποκρύψει από τα μάτια των ανδρών το γυναίκειο σώμα. Η στολή αυτή έχει μια συνέχεια με τους χιτώνες της Αθήνας και της Ρώμης.
Τι σημαίνει η αυστηρότητα της ενδυμασίας για μια κοινωνία;

Η αυστηρότητα της ενδυμασίας, συνήθως, συμβαδίζει με κοινωνίες που θέλουν να αποκόψουν την ερωτική διάθεση των πολιτών, αφού το τελετουργικό της οργάνωσης της παράγωγης απαιτεί προσήλωση στην εργασία, άρα απομάκρυνση του εργαζομένου από τις άσκοπες και οικονομικά ασύμφορες σεξουαλικές πρακτικές, που συνήθως θα αφαιρέσει δυνάμεις που θα ήσαν χρήσιμες μόνο στην παράγωγη έργου και οικονομικού πλούτου.

Στο Μεσαίωνα, η ενδυμασία γίνεται αυστηρή και επιβλητική, αφού έχει πλέον κυριαρχήσει ο Χριστιανικός φανατισμός που θέλει να τιμωρήσει τα σωματικά πάθη, γιατί τα θεωρεί εστίες αντίστασης στην επιβολή μιας νέας τάξης οικονομικά κυρίαρχης, που μόνο με ανθρωποθυσίες θα μπορούσε να συντηρήσει τους στρατούς της εποχής, που απαιτούσαν λουτρά αίματος για την εξάπλωση των βασιλείων και φέουδων της εποχής.

Η τιμωρία των επιθυμιών με θεϊκό κύρος ήταν από μονή της αρκετή, για να αποτρέψει τους άνδρες της εποχής σε μια ζωή που είχε θέλγητρα περισσότερα από την συνεχή και μακροχρόνια στέρηση στα πεδία των μαχών, που ήταν τις περισσότερες φορές επικίνδυνη για την ιδία τη ζωή τους.