Για να κατανοήσουμε πόσο επικίνδυνες είναι οι διάφορες βεβαιότητες και απολυτότητες που μας καταδυναστεύουν, πρόσφατα σκεφτόμουν ότι τη μεγαλύτερη ζημιά στην ανθρωπότητα την έκαναν οι πάσης φύσεως ιδέες, δηλαδή οι θρησκευτικοί και ιδεολογικοί πόλεμοι…
Ξεκινώντας από τους πρώτους διδάξαντες, τους Εβραίους (που ήθελαν να υποταχτεί η Ρώμη στον Γιαχβέ και όχι ο Γιαχβέ στη Ρώμη!), περνώντας μετά στους αντιχριστιανικούς διωγμούς, και κατόπιν στους αντιειδωλολατρικούς και αντιαιρετικούς διωγμούς των χριστιανών, μετά στη λαίλαπα του μουσουλμανισμού, στην αιματηρή αντιπαράθεσή του με τον χριστιανισμό, στον Λουθηρανισμό, στην Ιερά Εξέταση, στις μεγάλες ιδεολογικές σφαγές του 20ου αιώνα (φασισμός, ναζισμός, κομμουνισμός), στην πρόσφατη αναζωπύρωση του φονταμενταλιστικού Ισλάμ, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η φονικότερη επιδημία στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν και είναι οι άυλες, φονικές, και άκρως μεταδοτικές εκείνες οντότητες που λέγονται «ιδέες», «πεποιθήσεις», «πιστεύω»…
Μιλάμε για τη συνολικά μεγαλύτερη εκατόμβη στην ανθρώπινη Ιστορία!!!…
Όπως επισημαίνει πολύ σωστά και ο Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ, στο βιβλίο του «Ο πειρασμός του ολοκληρωτισμού, «οι φανατικοί νομίζουν ότι πεθαίνουν για τις ιδέες τους, αλλά στην πραγματικότητα πεθαίνουν από αυτές…».
Ο αναρχικός τροβαδούρος Ζωρζ Μπρασσένς, το θέτει αλλιώς: «Εντάξει, να πεθάνω για τις ιδέες μου / αλλά αν μετά αποδειχτεί ότι ήταν λαθεμένες;»!!!…